Hoe common is Common Ground?
Geschreven door Johannes Battjes
Visma Roxit komt met een eigen ZGW-onderlaag: ‘Fundament’
Visma Roxit doet volop mee met de Common Ground ontwikkelingen. Zo bezoeken we de Common Ground-overleggen, -hackatons en proberen de Haal Centraal Api's uit. De meeste inspanning hebben we tot nu toe gestoken in de nieuwe Common Ground-architectuur voor de oplossing Rx.Mission. Daarvoor hebben we een ZGW-onderlaag gebouwd die wij de naam “Fundament” hebben gegeven. Fundament bestaat uit de 7 registratiecomponenten plus de Api’s. In januari is gemeente Land van Cuijk in productie gegaan met Rx.Mission op basis van Fundament. Iedere zaak van Land van Cuijk staat nu dus de zaakregistratiecomponent van Fundament en van daaruit is iedere zaak beschikbaar voor andere apps die deze standaard ondersteunen en daartoe geautoriseerd zijn.
Waarom hebben wij Fundament gebouwd?
Het idee van Common Ground leek te zijn dat gemeenten (maar ook omgevingsdiensten, veiligheidsregio’s en provincies die gebruik maken van common ground) de ZGW-onderlaag zelf zouden leveren en beheren. Om die reden hebben we afgelopen jaar samen met gemeenten en diverse leveranciers een aantal testtrajecten opgezet om te kijken hoe Rx.Mission kon aansluiten op de ZGW-onderlaag bij elke gemeente. Niet één traject heeft tot nog toe tot een succesvol einde geleid. Waar lopen we tegenaan? En wat zijn de gevolgen hiervan?
Hoe ver zijn de gemeentes?
Sommige van onze VTH-klanten hebben Open Zaak ingericht in een proeftuin maar toch komen we Open Zaak zelden volledig in productie tegen. Rx.Mission zou prima kunnen draaien op de ZGW-onderlaag van Open Zaak, want we testen onze applicatie geregeld op Open Zaak. Maar het is ook een grote stap voor een gemeente om Open Zaak in gebruik te nemen want het vereist veel expertise om deze software te beheren. Maar de meeste gemeentes die wij spreken hebben ook (nog) niet de behoefte in een aparte ZGW-onderlaag voor zaken en documenten te investeren. Zij kijken vooral naar de zaaksysteemleveranciers om de nieuwe generatie ZGW-functies te leveren. Een "echte" common ground architectuur levert dat niet want het zaaksysteem blijft achter die Api's intact en kent geen aparte registratiecomponenten. Het is ook de vraag of deze zaaksystemen de ZGW-standaard voor 100% kunnen ondersteunen gezien business rules, veldlengtes en dergelijke die conflicteren met de bestaande applicatie. Daarnaast zijn er versieproblemen. Rx.Mission gebruikt bijvoorbeeld DRC versie 1.1 maar de meeste systemen waar we mee testen ondersteunen die niet. De systemen waarmee we testen verschillen ook in het aantal ondersteunde ZGW-componenten (DRC, ZTC, ZRC, ...). Al met al kwamen wij tot nog toe geen volledige en geen productierijpe implementaties van de ZGW-onderlaag tegen bij onze testtrajecten. Ook niet bij Roxit Visma trouwens, want ook ons product Rx.Enterprise ondersteunt de ZGW-Api's niet.
De gevolgen voor Common Ground
Het gevolg hiervan is dat veel gemeenten net als Land van Cuijk live zullen gaan met Rx.Mission op basis van Fundament; een robuuste en werkende oplossing. Maar deze oplossing wijkt af van common ground: de zaken, documenten en dergelijke staan niet in één gemeentebrede voorziening. Hoe verder te gaan hiermee? Eén oplossing is Fundament als gemeentebrede ZGW-oplossing in te zetten. Dit is zeker bespreekbaar voor Visma Roxit. Een andere oplossing is, zodra de gemeente een andere ZGW-onderlaag in productie heeft, alle ZGW-data daarnaartoe over te zetten vanuit Fundament. Dit zal flink wat werk met zich meebrengen. Is die inspanning dan de moeite waard? We lopen dan tegen de lastige verschillen in versies en dergelijke aan waar we nu ook in de testtrajecten tegenaan lopen. Is het beeld van Common Ground, een veelheid aan apps bovenop een gemeenschappelijke onderlaag wel haalbaar bij deze diversiteit in versies en ondersteunde componenten?
Een flexibel applicatielandschap zou de oplossing kunnen zijn
Een alternatieve benadering is te streven naar een minder dwingende centrale opslag van de data. Dan moet je denken dat een gemeente meerdere ZGW-onderlagen heeft. De Api-versies kunnen (tijdelijk) verschillen. Ook hoeven ze niet alle registratiecomponenten te ondersteunen. In dat geval zouden applicaties die toegang moeten hebben tot zaken in vele TSA’s (Taakspecifieke applicaties) op meerdere ZGW-onderlagen tegelijk kunnen aansluiten. VNG onderzoekt dit concept samen met een aantal leveranciers ("project Enterprise Destroy"). De complexiteit komt te liggen bij de RMA (Record Management Archivering) en het KCS (Klant Contact Systeem) die ZGW-adapters in meerdere versies moeten hebben. Maar de grote voordelen hiervan zijn:
- Het plaatsen van nieuwe (versies van) software kent minder afhankelijkheden en wordt flexibeler met deze oplossing.
- Een gefaseerde invoering van common ground wordt daarmee ook makkelijker.
- En iedere afzonderlijke zaak is ook in dit model nog steeds precies één keer opgeslagen.
- Ook andere voordelen van Common Ground blijven behouden zoals het gebruik van standaarden, moderne technieken en een architectuur in lagen.
Figuur: voorbeeld van een flexibel common ground applicatielandschap voor één gemeente. Deze heeft meerdere ZGW-onderlagen die alle een verschillend aantal componenten hebben. App 1 t/m 4 sluiten middels standaard Api’s op één van die onderlagen aan. App 5, bijvoorbeeld een KCS, haalt zaken op uit meerdere onderlagen om die tonen.