Common Ground een "logische stap"

Beter werken op basis van Common Ground

Common Ground bestaat nu drie jaar en is halverwege de zesjarige looptijd. Common Ground is de volgende “logische stap” in het verbeteren van het architectuurlandschap binnen gemeenten. Met Common Ground wordt, aldus VNG,  een grote stap gezet in de richting van een open en transparante overheid. Met inachtneming van de privacyregels kunnen gegevens sneller en veiliger worden uitgewisseld, zowel intern als extern. Visma Roxit juicht de beweging toe en heeft als eerste het Groeipact ondertekend en ontwikkelt actief mee in de fieldlabs. In een serie blogs verkennen we de stand van zaken rondom Common Ground en de toepassing ervan in onze producten. In deze blog kijken we hoe Common Ground u als applicatiebeheerder of I&A Adviseur helpt om te innoveren. 

Maar wat is Common Ground nou eigenlijk? Common Ground (pdf) is een serie principes waarmee Nederlandse gemeentes hun IT-landschap willen vormgeven. Er zijn architectuur- en realisatieprincipes geformuleerd. De principes grijpen veel dieper in op de software-architectuur dan de standaardisatietrajecten van VNG tot drie jaar geleden. In die voorbije periode werd van de leveranciers vooral gevraagd aan uitwisselingsstandaarden te voldoen. StUF BG en Zaak- en Documentservices (ZDS) zijn voorbeelden daarvan die iedereen wel zal kennen en die ook door Roxit heel veel gebruikt worden in verschillende applicaties. Deze standaarden lieten eigenlijk in het midden hoe de applicaties waren opgebouwd. Het was daarom voor leveranciers mogelijk aan de standaard te voldoen door een applicatie, als het ware aan de oppervlakte, te voorzien van het koppelvlak zonder de inwendige opbouw al te veel aan te passen. Common Ground vereist dat de applicaties radicaal anders worden opgebouwd. Ze vallen uiteen in brokstukken die geordend zijn in een vijflagenmodel. De reden om voor vijf lagen te kiezen is omdat hiermee een scheiding van data- en proceslaag mogelijk wordt. Gemeentes krijgen in deze visie de regie en het eigenaarschap over de onderste laag; de data. Leveranciers kunnen daar bovenop dan procesapplicaties bouwen. Een koppelvlak aan de buitenkant van een bestaande applicatie ‘plakken’, zoals we vroeger zouden doen, voldoet daarbij niet meer. De applicaties zullen opnieuw moeten worden opgebouwd om te kunnen werken op basis van Common Ground. We zijn dan ook gestart met de bouw van Rx Mission op basis van dit vijflagenmodel. 

​​​​​​​

De ZGW-API, voor communicatie tussen applicaties

Wij beginnen daarbij met toepassing van één van de meest concrete producten die Common Ground heeft voortgebracht: de API-standaarden voor Zaakgericht Werken, in het kort ZGW-API’s. Een API of application programming interface is een gestructureerd en gedocumenteerd koppelvlak voor communicatie tussen applicaties. In het geval van Common Ground gaat het om API’s waarmee applicaties via het Internet met elkaar praten: de zogenaamde REST API’s. REST API’s worden wereldwijd enorm veel toegepast. Voorbeelden van functies die de ene applicatie bij de andere kan aanroepen middels API’s zijn: ‘wijzig zaak’ of ‘geef een lijst met documenten’. De ZGW-API’s zijn bedoeld voor de opslag van zaak- en documentgegevens en daaraan gerelateerde gegevens zoals besluiten. Op dit moment zijn er acht ZGW-API’s. 

Het vervangen van StUF door rest-API’s is een goed idee

ZGW-API’s zijn veel eenvoudiger en makkelijker te gebruiken voor ontwikkelaars dan ZDS. Met name de StUF-Standaard waarop ZDS gebaseerd is, leidde tot veel onnodige werkzaamheden. Veel ontwikkelaars slaakten dan ook een zucht van verlichting toen VNG besloot geen nieuwe versies van StUF meer te ontwikkelen en op REST API’s over te gaan.  En dat REST API’s eenvoudiger zijn, is wel bewezen. In hackatons konden we binnen twee dagen onze VTH-applicatie aan een zaaksysteem koppelen op basis van ZGW-API’s. De sfeer in die hackathons was dan ook enthousiasmerend. Vergelijk dat met de pogingen van een Engelse leverancier  om met behulp van StUF op het ZDS-koppelvlak van ons VTH-product aan te sluiten. Alleen al het inlezen in hun software van de StUF-standaard – een bestand van enorme grootte en complexiteit- heeft dagen geduurd en lukte in eerste instantie niet. Kortom, het vervangen van StUF doorrest-API’s is een goed idee. REST API’s zijn eenvoudiger en voor partijen in binnen- en buitenland makkelijker te begrijpen.

Snellere oplevering, betere procesondersteuning en integratie

De reden dat we met ZGW starten en niet met andere onderdelen van Common Ground is dat het ons enorm helpt bij het ontwerpen van zaak-  en documentopslag. We kunnen profiteren van het denkwerk dat Common Ground al heeft verricht door de blauwdruk van de ZGW-API’s toe te passen. Daardoor kunnen we een snelle start met zaak- en documentopslag maken. Geheel in lijn met de doelstellingen van Common Ground kunnen we ons daardoor concentreren op het ontwerpen van een goede procesapplicatie samen met de gebruikers. Dit komt de bruikbaarheid van de procesapplicatie Rx Mission ten goede. Daarnaast verwachten we dat Rx Mission in de toekomst ook eenvoudiger met andere applicaties kan integreren dan met ZDS het geval was. Dit komt door de betere kwaliteit van de ZGW-API’s, maar ook doordat een zaak onder Common Ground maar in één systeem mag worden opgeslagen waardoor er nooit misverstanden kunnen ontstaan over deze zaak. Bij ZDS werden zaken in twee systemen opgeslagen, met allerlei mogelijkheden tot verschillende beelden tot gevolg. Met de ZGW-API’s beogen we dus een snellere oplevering, een betere procesondersteuning en een betere integratie.

Nieuw naast oud

Maar als we vanuit de hackathons teruggaan naar de werkelijkheid, dan zien we dat nog vele applicaties, inclusief die van Roxit, in de praktijk alleen via het aloude ZDS te benaderen zijn. Weliswaar voldoet deze situatie aan het Common Ground principe ‘nieuw naast oud’ waarbij de ZGW-API ‘nieuw’ is en ZDS ‘oud’. Hoe lang blijft oud nog bestaan? Misschien wel tot na de einddatum van Common Ground, het eerste kwartaal van 2023. We zullen daarom in Rx Mission tot op zekere hoogte ZDS blijven ondersteunen. Dit is strijdig met het vijflagenmodel van Common Ground en alleen met veel kunst- vliegwerk te realiseren. Het is de vraag of het resultaat optimaal is en of u dat waardeert. Het zou daarom mooi zijn als u uw applicatielandschap meer en meer op ZGW-API’s baseert. Wanneer heeft u de eerste op ZGW-API’s gebaseerde applicatie in productie? 

Alle ins en outs over over Common Ground

​​​​​​​In de volgende blogs gaan we verder in op een aantal andere aspecten van Common Ground, zoals de pilot ZGW-API’s met gemeente Utrecht, enkele en dubbele opslag, open source en (aansluiten op) Rx.Mission. Heeft u een vraag of discussiepunt? Mail vooral naar johannes.battjes@roxit.nl.